Nhiều lúc nói “không” không phải là dễ. Bạn có thấy mình thường nhận một lời mời, mua một món hàng, tham gia một hiệp hội hay cho ai đó mượn tiền chỉ vì bạn không thể nói “không” không? Vì sức khỏe và hạnh phúc của bạn, hãy học nói “không” khi có thể VÀ ĐỪNG CẢM THẤY CÓ
LỖI. CHÚNG TA HẠNH PHÚC Ở MỨC ĐỘ MÀ CHÚNG TA TIN LÀ MÌNH KIỂM SOÁT ĐƯỢC HOÀN CẢNH CỦA MÌNH. VÀ KIỂM SOÁT ĐƯỢC CUỘC SỐNG CỦA MÌNH THƯỜNG CÓ NGHĨA LÀ NÓI “KHÔNG”. (Chúng ta nên hiểu là khi người khác nói “không” thì họ cũng có lý do của họ).
Cơ chế của cảm xúc có lỗi
Tại sao nói “không” lại khó như vậy? Đôi khi chúng ta sợ nếu mình bày tỏ quan điểm của mình thì người khác không thích mình. Đôi khi chúng ta tự cho phép mình cảm thấy có lỗi (với sự khuyến khích của người khác), và khi chúng ta cảm thấy như thế thì họ lại cho là chúng ta đã làm tất cả để không có cảm xúc này.
Hãy nhìn vào nhưng ví dụ đơn giản này để biết người khác khuyến khích bạn cảm thấy có lỗi như thế nào.
Người mẹ nói: “Mẹ cảm thấy muốn bệnh cả buổi sáng hôm nay. Con có vui lòng ngừng làm việc để đi siêu thị cho mẹ không?”(Thông điệp: Mẹ bệnh vì thế nếu con không làm điều mẹ muốn thì con thật là người vô tình)
Người bạn trai nói: “Nếu em thật sự yêu anh thì hãy ngủ với anh”. (Thông điệp: Nếu em không làm điều anh muốn, em làm tổn thương tình cảm của tôi – vì thế em phải cảm thấy có lỗi).
Ông chủ nói: “Tôi sẽ làm việc đến 10h tối nay, tôi cần cậu ở lại trễ”. (Thông điệp: Tôi đã quyết định làm việc hết sức vì thế cậu nên làm tương tự.)
Một người bạn cũ nói: “Anh phải đến uống bia với chúng tôi, chúng ta là bạn cũ mà”. (Thông điệp: Nếu bạn không làm điều tôi muốn thì bạn không phải là bạn tốt.)
Một thợ cơ khí nói: “Chúng tôi đã sửa xe ông cả mấy ngày đêm. Chúng tôi đã làm hết sức, ông không thể yêu cầu nhiều hơn”. (Thông điệp: Đừng có vô lý và mong chúng tôi làm xong việc này. Hãy trả chúng tôi 2000 đô la và kéo xe đi.)
Trong những tình huống trên, những người khác nhau yêu cầu hay giải thích là bạn “nên” làm gì. Họ quyết định cái gì là đúng về mặt đạo đức.. “nếu anh là người tốt thì anh phải làm điều tôi muốn mà không phàn nàn gì cả!”.
Hãy chọn phán xét của chính mình
Cách duy nhất bạn có thể thoát khỏi cảm giác có lỗi do người khác gây ra là có phán xét của riêng bạn. Đừng lệ thuộc vào nhận xét đúng sai của họ, hãy quyết định theo cách của mình và sẵn sàng nói lên điều đó. Như vậy bạn có thể nói với mẹ mình: “Mẹ, chút nữa con đi mua hàng được không? Việc con đang làm rất quan trọng” . Hoặc nói với bạn trai: “Em rất vui khi biết anh thích em nhưng quan điểm của em là…”
Một số người rất thích nài nỉ… Khi bạn nói “không”.
Họ nói: “Tại sao không?”
Bạn nói: “Tôi không muốn”.
Họ nói: “Tại sao không?”
Bạn nói: “Tôi còn nhiều việc khác phải làm”.
Họ nói: “Thế còn tình bạn của chúng ta?”
Bạn nói: “Cái đó chẳng can hệ gì đến tình bạn của chúng ta”.
Họ nói: “Nếu anh không đi tức là anh không quan tâm…”
Và cuối cùng bạn nói: “Được rồi, để tôi làm”. (Cảm giác có lỗi lại thắng bạn nữa rồi)
Nhiều người bán hàng biết cách tận dụng cơ chế này. Một người bán hàng đến cửa nhà bạn bắt chuyện với bạn.
Người bán hàng: “Ông cho tôi một phút được không?”
Bạn: “Để làm gì?”
Người bán hàng: “Tôi đang thực hiện một cuộc khảo sát. Tôi mong ông giúp đỡ.”
Bạn: “Về đề tài gì?”
Người bán hàng: “Giáo dục”
Bạn: “Anh không cố bán cái gì đó chứ?”
Người bán hàng: “Không hoàn toàn như vậy”.
Bạn: “Vậy 20 quyển từ điển từ A đến Z anh đang kẹp dưới nách là gì?”
Người bán hàng: “À, sách ấy mà”.
Bạn: “Sao giống bách khoa toàn thư quá vậy?”
Người bán hàng: “Giống lắm sao, thưa ông?”
Bạn: “Trước khi anh nói tiếp tôi không muốn mua quyển bách khoa toàn thư nào cả”.
Người bán hàng: “Được, tôi có thể hỏi ông một câu hỏi được không?”
Bạn: “Ừm, được”.
Người bán hàng: “Ông có con không?”
Bạn: “Hai đứa”.
Người bán hàng: “Ông có quan tâm đến việc học của chúng không?”
Bạn: “Ừm… có”. (Vậy là bạn đã trả lời hai câu hỏi)
Người bán hàng: “Chắc ông sẽ thích chúng được hưởng những lợi ích ông chưa từng có?”
Bạn: “Tôi cho là vậy!”
Người bán hàng: “Ông có hy vọng chúng sẽ thành công trong cuộc sống?”
Bạn: “Vâng”.
Người bán hàng: “Vậy ông tha thiết muốn giúp chúng trong việc học?”
Bạn: “Ừm, đúng vậy nhưng…”
Người bán hàng: “Vậy là ông thật sự quan tâm đến những đứa con của mình?”
(Thông điệp: “Nếu ông thật sự quan tâm đến những đứa con của mình thì nên dùng tiền của ông để dành mua vài cuốn bách khoa toàn thư cho con”.)
15 phút sau.
Người bán hàng: “Ông không phải lo, bây giờ ông là người sở hữu đáng tự hào của bộ 26 cuốn bách khoa toàn thư về vũ trụ - và thật may mắn cho ông, tôi có nguyên một bộ đây!”
Bạn mua mớ sách bạn chẳng cần hết hai ngàn đô la và tự hỏi cái quỷ gì đã khiến bạn mua chúng.
Để có được cái bạn muốn, bạn phải kiên quyết hơn với người khác. Nếu họ hỏi bạn 4 lần thì bạn phải sẵn sàng nói “không” 5 lần. Nếu họ hỏi bạn 10 lần thì nói “không” 11 lần.
HÃY NÓI RÕ ĐIỀU BẠN MUỐN VÀ KHÔNG BỊ ĐÁNH LẠC HƯỚNG. Đừng bị dụ dỗ, đừng trả lời câu hỏi, chỉ nói điều bạn muốn.
Đây là cách bạn nên áp dụng cho người bán hàng ở trên:
Bạn: “Anh không bán cái gì chứ?”
Người bán hàng: “Không hoàn toàn như vậy”.
Bạn: “Anh bán những quyển bách khoa toàn thư à?”
Người bán hàng: “Dạ.. đúng vậy”.
Bạn: “Trước khi anh nói tiếp, TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ
NÀO CẢ:.
Người bán hàng: “Tôi có thể hỏi ông một câu được không?”
Bạn: “TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Người bán hàng: “Ông có vẻ quan tâm đến các sự kiện thế giới”.
Bạn: “Có thể là như vậy và TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO
CẢ”.
Người bán hàng: “Ông có con không?”
Bạn: “Hai. TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Người bán hàng: “Nhưng làm sao ông có thể nói “không” khi ông chưa hề xem sách của tôi? Có thể ông sẽ mua giá hời đấy!”
Bạn: “Có thể ông nói đúng nhưng TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Người bán hàng: “Đây là những quyển bách khoa toàn thư trị giá nhất trên thị trường ngày nay. Chỉ mất 2 phút để…”
Bạn: “Tôi biết anh cho là chúng rất giá trị và chỉ mất 2 phút để xem qua nhưng TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Người bán hàng: “Tuần này tôi gặp chuyện xui xẻo”>
Bạn: “Có thể là vậy nhưng TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Người bán hàng: “Ông cũng không thèm quan tâm là 17 đứa con của tôi chết đói sao?”
Bạn: “Tôi chỉ muốn nói là TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
Có thể bạn nghĩ ra cách khác để xử lý người bán hàng tại nhà này, chẳng hạn đóng cửa lại. Tuy nhiên trên đây là giải pháp có giá trị cho nhiều tình huống khi bạn bị hỏi lòng vòng. Có thể thực hành với đối tượng này trước và bạn hoàn thiện dần cho những lúc không thể dùng giải pháp đơn giản là đóng sầm cửa lại.
Khi sử dụng ký thuật trên hãy nhớ những điều sau:
a) Đừng có hồi hộp quá. Giữ cho giọng nói bình tĩnh, mềm mỏng nhưng dứt khoát.
b) Mục đích của bạn không phải là xúc phạm người khác. Nếu không muốn gây phiền toái thì chỗ nào có thể, bạn nên đồng ý với họ, chẳng hạn “Tôi đồng ý là giá rất tốt… Có thể tôi có vẻ không quan tâm… nhưng TÔI KHÔNG MUỐN MUA QUYỂN BÁCH KHOA TOÀN THƯ NÀO CẢ”.
c) DÙNG HOÀI MỘT CÂU NÓI. Tác dụng của câu nói sẽ mạnh hơn nếu bạn lặp đi lặp lại mỗi khi bạn trả lời họ.
d) KIÊN QUYẾT. Khi bạn muốn dùng chiến lược này tức là bạn có thể xem đó như một trò chơi và phải chơi cho thắng.
v Đáp lại ước muốn làm cho bạn cảm thấy có lỗi với những câu hỏi
Khi kỹ thuật trên không thích hợp thì có thể dùng một trong hai câu hỏi sau để cho người kia biết là không dể dụ bạn:
Một người quen nói: “Nếu anh là bạn tốt thì hãy cho tôi mượn 1000 đô la”.
CÂU HỎI. “Tại sao một người bạn cần cho anh mượn 1000 đô la?”
“Vì tôi cần nó”.
CÂU HỎI. Tôi chắc là anh cần. Nhưng ý anh muốn nói tôi sẽ không phải là bạn anh nếu tôi không cho anh mượn tiền chứ gì?”
“Ừm, … không”.
“Tôi chỉ muốn nói rõ chuyện này, tôi luôn là bạn anh, nhưng tôi không có 1000 đô la ngay bây giờ”.
Kỹ thuật KỶ LỤC BỊ PHÁ VỠ và ĐẶT CÂU HỎI rất có ích trước hết vì nó làm cho bạn cảm thấy tự tin dù trong những tình huống trên, ban đầu bạn thường cảm thấy căng thẳng và khó kiểm soát. Để nói: “Không” cho thành công thì bạn phải có quan điểm khác hẳn và không cảm thấy có lỗi vì đã làm như thế.
Có thể là thỉnh thoảng người khác sẽ tìm cách ảnh hưởng hành vi của bạn bằng cách làm cho bạn cảm thấy có lỗi, và họ thì không cảm thấy như vậy – họ chỉ đơn giản yêu cầu bạn và thử thách của bạn là làm sao thoải mái để nói cho người khác điều bạn muốn.
Không dễ tỏ ra kiên quyết mà không có vẻ ích kỷ, và người khác sẽ cho rằng bạn ích kỷ, trong khi bạn thì cho rằng mình kiên quyết.
ĐÚC KẾT: Hãy chọ phán xét của mình chừng nào bạn thấy như thế là công bằng và đừng để cho người khác làm bạn cảm thấy có lỗi cả tuần hay cả năm sau đó dựa trên nhận định của họ về cái đúng cái sai. Bạn phải học cách nói “không”. Một khi làm được điều này mà không cảm thấy có lỗi, bạn sẽ kiểm soát được đời mình nhiều hơn và sống hạnh phúc hơn với người khác cũng như với chính mình.
